Біяграфія і творчасць Леаніда Уцёсава

Біяграфія і творчасць гэтага вялікага чалавека пачаліся яшчэ ў мінулым стагоддзі. Аднак жа, Леаніда Уцёсава ведаюць і памятаюць усе. Зрэшты, у гэтым няма нічога дзіўнага, бо біяграфія Уцёсава - гэта мноства цікавых фактаў і выдатных песень і роляў. На самай справе біяграфія і творчасць Леаніда Уцёсава стаяць на адной прыступцы з гісторыямі жыцця вялікіх пісьменнікаў і кампазітараў. Але ўсё ж варта пагаварыць пра біяграфію і творчасць Леаніда Уцёсава, каб не выпусціць ні адной дэталі.

На самай справе ў Уцёсава, першапачаткова, была зусім іншае прозвішча. Зрэшты, і Леанідам яго таксама не клікалі. Справа ў тым, што яго біяграфія распавядае нам пра тое, што гэты чалавек быў з габрэйскай сям'і. Таму клікалі Леаніда біблейскім імем Лазар. А сапраўднае прозвішча Уцёсава - Вайсбейн. Біяграфія гэтага вар'яцка таленавітага чалавека пачалася ў сонечнай, такой асаблівай, не падобнай на іншыя гарады, Адэсе. Менавіта ў гэтым горадзе пачыналі ці працягвалі сваю творчасць многія вядомыя людзі. Менавіта там людзі спяваюць, рухомыя, добрыя і жыццярадасныя. Вось у такім месцы і з'явіўся на свет Уцёсаў. А адбылося гэта дзявятага сакавіка 1895 года. Яго бацькоў клікалі Восіп Калмановіч і Малка Майсееўна.

Варта адзначыць, што Уцёсаў зусім ня з маладых гадоў думаў пра тэатр. Больш за тое, ён наогул не цікавіў хлапчука. Які вырас на марскім узбярэжжы, Леанід мроіў тым, каб стаць мараком. Але, чым старэй ён станавіўся, тым больш задумваўся пра мастацтва. Хлопец нават спрабаваў вучыцца ў камерцыйным вучылішчы Файга, але з гэтага нічога не выйшла, паколькі ён не паспяваў па прадметах, ды і паводзіў сябе далёка не ўзорна. Леанід - гэта прыклад таго чалавека, які меў настолькі вялікі талент, што яму, па сутнасці, не патрэбныя былі настаўнікі. Ён самастойна вучыўся граць і спяваць, марыў стаць дырыжорам. А вось з дысцыплінай у Леаніда ніколі не складалася. Справа ў тым, што ён быў вельмі тэмпераментным хлопцам, рэдка ўмеў стрымліваць свае эмоцыі.

Але гэта ніколі не перашкаджала яму займацца любімай справай. Ужо з чатырнаццаці гадоў юнак пачаў гуляць у розных музычных занятках. Акрамя таго, ён б ы л і вулічных ы м муз ыы кантам. Хлопец выдатна ўмеў звяртацца са скрыпкай і гітарай. Таксама, у яго б ы Ці і іншыя талент ы. Дзякуючы ім ён трапіў у цырк, дзе ў ы ступаў на кольцах і трапецыях. Затым ён змог уладкавацца ў тэатр. Хлапчук аб Коммерсанта ездзіў разам з трупамі і балаганам ўсю Украіну. Дарэчы, менавіта тог д а калі ён стаў выступаць на сцэне, артыст Скавронский, разам з якім ён гуляў скетчы, параіў хлопцу выбраць псеўданім. Леанід доўга думаў над тым, што б такое прыдумаць, чаго яшчэ не было і што будзе запамінацца людзям. Ён сядзеў на беразе мора, глядзеў на скалы і тут яго азарыла. Менавіта так Леанід і стаў Уцёсава.

А ў 1917 годзе пачалася кар'ера Леаніда як кінаакцёра. Першыя фільмы здымаліся ў Адэсе. Гэта былі карціны «Лейтэнант Шміт - змагар за свабоду» і «Гандлёвы дом« Антанта і Ко ». Пасля паспяховага дэбюту Уцёсаў паехаў у Ленінград, каб зняцца ў фільме «Кар'ера Спирьки Шпандыря», якая выйшла на шырокія экраны ў 1926 годзе. Леаніду выдатна ўдалося ўвасобіць у жыццё ролю махляра, які мог выкрасці ўсе, што заўгодна і дзе заўгодна. Ён гуляў так, як могуць гуляць толькі адэсіты. У яго персанажа была і яркасць, і кідкасць, і чароўнасць. Ён адразу ж заваяваў сэрцы публікі і стаў народным улюбёнцам.

Ужо па наступнай карціне «Чужыя», стала ясна, што Уцёсаў можа быць выдатным драматычным героем. Там ён адлюстраваў чырвонаармейца, які прыйшоў з павіннай за тое, што забіў жанчыну. Уцёсаў змог раскрыць усю асабістую трагедыю свайго персанажа. Ён адкрыў яго ўнутраны свет, яго праблемы ва ўзаемаадносінах і зносінах з людзьмі, з дачкой, з усімі, хто яго атачаюць і ўплываюць на яго. Гэтая роля канчаткова зацвердзіла меркаванне пра тое, што Уцёсаў з'яўляецца ўнікальна таленавітым чалавекам, сапраўдным самародкам, які здольны гуляць самыя разнастайныя ролі, прычым так, каб яму паверылі ўсе крытыкі і скептыкі.

Дарэчы, варта адзначыць, што ў Уцёсава не было вельмі моцнага голасу. Да таго ж, усё яшчэ псаваў і адэскі акцэнт. Але людзям менавіта гэта і падабалася. Таму што, дзякуючы гэтаму, Уцёсаў і яго персанажы станавіліся вельмі і вельмі блізкія народу. А ў тыя гады савецкае мастацтва было накіравана менавіта на тое, каб як мага больш наблізіцца да народа і ўплываць на яго. Менавіта таму фільм «Вясёлыя рабяты» стаў настолькі папулярным і атрымаў прэміі. Дарэчы, Уцёсаў не асабліва любіў свайго героя, ды і песні яму не падабаліся. Менавіта ён папрасіў напісаць нешта, што адпавядала б яго герою Костка. Так і з'явілася вядомая ўсім і любімая кампазіцыя «Марш вясёлых рабят». Вось толькі сам Уцёсаў не атрымаў ніводнай прэміі за ролю, яму ўручылі самы звычайны фотаапарат. А бо менавіта ён настаяў на тым, каб замянілі дрэнныя тэксты, дапамагаў у рэжысуры, шукаў кампазітараў і паэтаў. Па-сутнасці, гэты фільм ніколі б не стаў такім, калі б Уцёсаў ня зрабіў такі вялікі ўклад у яго стварэнне. Таму Леанід вельмі перажываў з-за таго, што ўсе прэміі атрымаў рэжысёр Аляксандраў і Вольга Арлова.

Але, тым не менш, якія б прэміі не давалі, Уцёсаў ўсё роўна заўсёды заставаўся ўсенародным улюбёнцам, а яго творчасць любілі ўсе. І ўсё гэта дзякуючы яго феерычна і талентам. Ён быў і акторам, і спеваком, і рэжысёрам, а таксама дырыжорам, арганізатарам, цудоўна дэкламаваў і распавядаў розныя гісторыі. Напэўна, менавіта таму людзей так уразіў спектакль, які паставіў Уцёсаў. У ім ён і гуляў урыўкі з Дастаеўскага, і спяваў, і танчыў, і выступаў на трапецыях. У гэтым спектаклі Леанід паказаў абсалютна ўсе свае таленты.

Уцёсаў быў вельмі жыццялюбівая, вясёлым і добразычлівым чалавекам. Яго жыццё было сапраўды шчаслівай. У Леаніда была выдатная жонка Алена. І хоць яна пайшла з жыцця амаль на дваццаць пяць гадоў раней, чым Уцёсаў, ўсе гады, якія яны пражылі разам, былі радаснымі і шчаслівымі. Таксама ў Уцёсава была любімая дачка, якую ён абагаўляў.

Са сцэны Леанід сышоў у 1966. Пасля гэтага ён заняўся фатаграфіяй, пісаў мемуары і меў зносіны з сябрамі, якіх у яго было мноства. Памёр Леанід Уцёсаў у дзень свайго нараджэння, у 1982 годзе. З ім развітваліся тысячы і тысячы людзей.